Verwarring over de rol van bewakingsagenten
Het domein van private veiligheid is een belangrijk aspect voor hedendaagse organisaties. Zeker wanneer zij over kritieke infrastructuren beschikken of als hoogrisico-omgeving kunnen worden bestempeld. Als juridisch specialist met aanzienlijke ervaring in de begeleiding van organisaties rond de juridische aspecten van hun private fysieke veiligheidsprojecten, stel ik vast dat er soms verwarring bestaat over de rol en rechten van bewakingsagenten. Dit artikel zal proberen deze verwarring te verhelderen en de vraag beantwoorden: "Wat kan en mag een bewakingsagent doen?"
Wet private veiligheid regelt de activiteiten van bewakingsagenten
Het antwoord op deze vraag is te vinden in de Wet private en bijzondere veiligheid. Deze wet, ingevoerd in 1990, was het eerste wettelijke kader in België dat regelgeving voorzag voor aanbieders van veiligheidsdiensten op private terreinen. Deze specifieke wetgeving ontstond als antwoord op de ongereguleerde 'milities' die werden georganiseerd op private terreinen, en die in bepaalde gevallen over de schreef gingen.
Het contrast met publieke veiligheidsorganisaties was aanzienlijk. Organisaties zoals de politie, het leger en de inlichtingendiensten hadden reeds lange tijd een duidelijk gereguleerde rol en waren georganiseerd volgens strikte regels. Ze hadden bijvoorbeeld het monopolie op geweld en de bevoegdheid om repressief op te treden.
Kwaliteitswaarborg voor aanbieders van bewakingsactiviteiten
De introductie van de Wet private veiligheid heeft een vergunningsstelsel en kwaliteitsvoorwaarden voorzien voor organisaties en individuen die bewakingsactiviteiten aanbieden en organiseren op private terreinen.
Preventieve benadering van bewakingsactiviteiten
Een belangrijk aspect van deze wet is dat de private bewaking preventief van aard is. Een bewakingsagent heeft als voornaamste taak het vaststellen en rapporteren van mogelijke veiligheidsrisico’s en het spelen van een preventieve rol. Dit betekent dat een bewakingsagent geen geweld mag gebruiken of arrestaties mag verrichten zoals een politieagent.
Echter, de wet maakt wel een uitzondering voor het vatten van iemand die op heterdaad wordt betrapt op ernstige misdrijven zoals wanbedrijven en misdaden. In dit geval mag de bewakingsagent deze persoon vasthouden, maar moet vervolgens altijd beroep gedaan worden op de politie voor verdere actie. Dit principe is gelijkaardig als dat van het 'burgerarrest' dat niet alleen beperkt is tot bewakingsagenten, maar in feite een recht is van elke burger.
Generieke, activiteitsgebonden en situationele bevoegdheden
De Wet private veiligheid stelt generieke bevoegdheden vast die gelden voor alle bewakingsagenten. Daarnaast reguleert deze Wet ook de activiteitsgebonden en situationele bevoegdheden, afhankelijk van de taak die de bewakingsagent uitvoert of de locatie waar hij werkt.
Specialiteitsbeginsel voor de bewakingsagent
De taken van een bewakingsagent zijn strikt beperkt tot wat de wet beschrijft ( het specialiteitsbeginsel), maar kunnen worden aangevuld met taken die gericht zijn op veiligheid en gezondheid. Zo zijn bewakingsagenten vaak getraind in EHBO, omdat van hen wordt verwacht dat zij in geval van een medisch noodgeval kunnen handelen. Ook kunnen zij een lichte taak uitvoeren dat in correlatie staat tot het hoofdtaak. Zo zal een bewakingsagent die actief is aan de ingang (eventueel receptie) van een bedrijf, ook de post kunnen ontvangen.
En draagt een bewakingsagent altijd een wapen?
Een belangrijke vraag die vaak gesteld wordt, is of een bewakingsagent een wapen mag dragen tijdens zijn taken. Dit is ook strikt gereguleerd door de Wet private veiligheid. Het dragen van een wapen is alleen toegestaan op bepaalde plaatsen en / of bij het uitoefenen van bepaalde activiteiten. Bovendien moet van tevoren zijn vastgesteld dat deze plaats een bijzonder veiligheidsrisico inhoudt. Het gebruik van het wapen is tot slot enkel toegestaan bij wijze van wettige verdediging.
De wetgeving private veiligheid is restrictief en complex
Dit alles onderstreept de restrictieve aard van de Wet private veiligheid. Er is geen ruimte voor vrije interpretatie: wat niet uitdrukkelijk is toegestaan, is in principe verboden. Het is daarom essentieel voor organisaties die overwegen om een beroep te doen op bewakingsagenten, om de relevante wetgeving grondig te bestuderen.
Dit is slechts een basisoverzicht van de wettelijke bevoegdheden en beperkingen van een bewakingsagent in België. Het veld van private veiligheid is complex en continu in ontwikkeling, en het is essentieel om professioneel juridisch advies in te winnen bij het navigeren door deze uitdagingen. Mocht je verdere vragen hebben of behoefte aan verdere uitleg hebben, neem dan gerust contact met mij op.
